Zestien jaar geleden fietste ik met m’n zoon en een vriendje langs het Belgische en Noord Franse front van de Eerste Wereldoorlog. In het Belgische Ieper is de Menense Poort, een monument met de namen van tienduizenden gevallen soldaten. Al bijna honderd jaar lang wordt door een lid van de Ieperse brandweer onder de Menense Poort de “Last Post” geblazen. Om 20.00 uur, dag in dag uit,
ter herinnering aan de gevallenen.

Toen we aan het einde van een dag in Ieper kwamen zetten we de tent op. Ik wilde om acht uur naar de Menense Poort. De jongens waren moe, ze hadden geen zin meer om te fietsen. Bij de Menense Poort verwachtte ik een handjevol mensen maar er stond een menigte, t.v. camera’s waren aanwezig en om acht uur werd de Last Post geblazen. Tussen de mensen door zag ik onder de poort twee rolstoelen met broze figuurtjes. Toen de brandweerman de trompet aan de lippen zette verhief een van de mannen zich halfweg in staande positie, de ander verroerde zich niet onder de plaid waarin hij gepakt was.

Deze veteranen moesten meer dan honderd jaar zijn. Ze hadden in 1917 meegevochten in de slag om Passendale bij Ieper die op die avond in juli werd herdacht. Terug bij de tent vertelde ik de jongens hoe het me speet dat ik hen niet had meegenomen. Op 31 juli werd het begin van de slag om Passendale herdacht, nu honderd jaar geleden. Veteranen zijn er niet meer, de Engelse premier en “royalty” waren er wel. De Duitsers waren er niet, de Engelsen hadden daar schijnbaar geen zin in.

De begraafplaatsen van de Engelsen en hun bondgenoten liggen langs de wegen: smetteloze witte kruizen, monumenten, bloemperken en strakgemaaide grasvelden. De graven van de Duitsers, sobere zwarte kruizen, liggen achteraf en buiten het zicht. Zo zie je meteen wie overwinnaar was en wie de verliezer.

“Passion Dale,” dal van het lijden, noemden de Engelse soldaten de hel van Passendale. In de zomer en de herfst van 1917 vielen meer dan 150.000 mannen in een oorlog die, weten wij, alleen verliezers opgeleverd heeft.