In de gemeente waar ik lang geleden werkte werd wel eens verteld hoe echtparen, die vóór het huwelijk een kind op stapel hadden gezet, aan hun vleselijke uitspatting werden herinnerd. Op een zondagmorgen moesten ze met z’n tweeën in de kerk naar voren treden en staande voor de preekstoel hardop schuld belijden. Daarmee was de zaak afgedaan.

Sommigen die het ondergaan hadden liepen een trauma voor het leven op, ik herinner me ook een stel dat erom gelachen had. Het was tot zeker in de jaren zestig gebruik in Protestantse kerken, ik weet niet hoe wijd verbreid. Niet de voorechtelijke seks, maar de publieke berisping is hier de morele ontsporing. Die, meen ik, niet van gisteren is.

Een tamelijk flauwe aankondiging van een carnavalsfeest, een soms meer dan vage beschuldiging van overschrijdend gedrag, het aanwijzen van een schuldige: de behoefte om anderen te straffen en het heimelijke genieten om de vermeende ontsporing. De (sociale) media hebben de plaats van de preekstoel overgenomen.

Het is dus niet de benepenheid van de voorbije gerefomeerde moraal. Het is zo menselijk als wat, deze trek en blijkbaar van alle tijden. Vandaag minstens zo erg als toen, omdat het gepaard gaat met de schijnbare overtuiging dat men het benepene ver zich gelaten heeft.